Nowe słownictwo na tej lekcji:
| słowo | znaczenie |
|---|---|
| jo | mieć, zawierać, trzymać, nieść |
| kala | ryba, zwierzę morskie |
| kasi | roślina, trawa, zioło, liść, kwiat |
| pipi | owad, robak, insekt |
| sitelen | obraz, symbol, napis, rysować |
| toki | mówić, mowa, język |
| waso | ptak, latające stworzenie |
| ma | ziemia, grunt, na dworze, terytorium |
| kiwen | twardy przedmiot, metal, kamień, ciało stałe |
| ko | proszek, glina, półlity |
Na tej stronie w większości przedstawione będą powyższe słowa.
jan pali li telo e kasi. — Pracownik podlewa rośliny.
jan wawa li jo e kiwen suli. — Silna osoba niesie duże kamienie.
telo suli li jo e kala. — W morzu/oceanie („dużej wodzie”) są ryby.
mi sitelen e toki sina. — Zapisuję twoje przemówienie.
waso lili li moku e pipi. — Mały ptak je robaki.
ma tomo mi li suli. — Moje miasto („teren zabudowany”) jest duże.
Tematy rozmów
W społeczności toki pony nie ma zgody co do tego, która z tych metod jest bardziej poprawna. Wszystko, co następuje pod tym nagłówkiem, jest opinią autora.
Istnieją dwa powszechnie używane sposoby wskazania tematu rozmowy przy użyciu czasownika „toki”.
Najprościej wskazać temat, używając go jako przymiotnika. Taki sposób pokazano w „o kama sona e toki pona!”.
ona li toki meli. — Rozmawiają o kobietach.
Niestety taka konstrukcja bywa niejasna, na przykład wtedy, gdy do wyrazu „toki” rzeczywiście chcemy dołączyć przymiotnik. Czy „toki ike” oznacza „źle mówić (o kimś)”, czy „mówić o złu”?
W oficjalnej książce nie zawarto jasnego wyjaśnienia, ale wyrażenie “toki e ijo” jest tłumaczone jako „komunikować coś”, a „toki wawa” — jako „zeznawać”, a nie „mówić o mocy”.
Rozszerzona wersja tego podejścia — powszechnie stosowana wśród społeczności toki pona — polega na wykorzystaniu tematu jako dopełnienia:
sina toki e kala. — Rozmawiacie o rybach.
Według niektórych takie użycie partykuły „e” jest uważane za niekonwencjonalne, ale za to mniej ogólnikowe. Dla zachowania jasności wariant ten będzie stosowany na przestrzeni całego kursu.
W takich przypadkach Sonja Lang używa przyimka „lon”:
mi toki lon ijo. — Rozmawiam o czymś.
Przykładowe zdania
Oto przykłady zdań korzystających z interesujących wyrażeń:
jan pali li toki utala e tomo mi. — Pracownik krytykuje („agresywnie mówi”) mój dom.
ona li toki ike e jan pona mi. — Oni obrażają/obgadują moich przyjaciół.
Do jednego zdania wstawić można kilka czasowników i dopełnień. Wystarczy przed każdym z nich umieścić „li” albo „e”.
meli li toki e soweli, e waso. — Kobieta rozmawia o zwierzętach lądowych i ptakach.
jan pali li pona e ilo, li lukin e lipu. — Pracownik naprawia urządzenie, czytając (patrząc na) dokument.
Wyrażenia
Słowo „toki” samo w sobie jest powitaniem:
toki! — Cześć!
Różnice dialektalne
W tej części wyjaśniono, jak różne kursy toki pony różnią się sposobem wyrażania pewnych idei.
Jeżeli podmiotem jest „mi” lub „sina”, a zatem nie zostaje użyta partykuła „li”, można:
- Powielić zdanie, jak sugeruje oficjalna książka toki pony („pu”):
mi pali. mi moku. — Pracuję i jem.
- Dodać „li” przed drugim czasownikiem, jak zaleca seria filmików „12 days of sona pi toki pona”:
mi pali, li moku. — Pracuję i jem.
Ćwiczenia
Teraz spróbuj przetłumaczyć poniższe zdania na polski:
- mi moku ala e soweli.
- jan pona sina li toki e ma, e telo.
- jan suli li lukin e ma tomo, li sitelen e ijo.
- ma li jo e kasi ike.
- pipi lili li suli, li pona.
Oraz poniższe na toki ponę:
- Twoje miasto nie ma pracowników.
- Mój mąż nie pracuje, a je i walczy.
- Moja ojczyzna („miejsce źródłowe”) jest duża.
- Twój obraz jest ładny.
- Mój przyjaciel ma rybę oraz owoc i robi dobre jedzenie.