lipu sona pona |

toki pona: strona 5 – to i owo

Nowe słownictwo na tej lekcji:

słowo znaczenie
ante inny, różny, zmienić
awen zachować, zostać, pielęgnować, chronić, kontynuować
en i (łączy podmioty)
kalama dźwięk, hałas, czytać na głos, wydawać dźwięk
lape sen, spać, odpoczynek
mute wiele, dużo, ilość
ni to, tamto
pakala niszczyć, psuć, pomyłka, (pospolite przekleństwo)
seli ciepło, żar, reakcja chemiczna

Zanim poznamy nowe słownictwo i gramatykę, wypełnijmy niektóre luki.

Słowo „en” pozwala na wcielenie kilku podmiotów w jedno zdanie.

mi en sina li moku. – Ja i ty jemy.

Należy zauważyć, że słowo to nie może zostać użyte do łączenia czasowników ani dopełnień. Istnieje na to inny sposób i został on już wytłumaczony na stronie 4.

Wyraz „mute” pozwala określić liczbę podmiotu i dopełnienia.

jan utala mute. – Wielu żołnierzy.

mi mute – my

Oto przykładowe zdania:

jan lili mute li lape. – Dzieci śpią.

kiwen suli li pakala e tomo lipu. – Wielki kamień zniszczył bibliotekę („dom książek”).

mi pakala lili. – Popełniłem drobny błąd.

ilo sina li kalama mute ike. – Twój instrument wydaje wiele złych dźwięków.

Słowo „ni”

Najprostszym użyciem słowa „ni” jest użycie go w znaczeniu „to” lub „tamto”:

kulupu ni li pona mute. – Ta społeczność jest bardzo dobra.

Jednak to słowo jest znacznie potężniejsze. Może być wykorzystane do tworzenia zdań złożonych.

Na przykład można go użyć, by przytoczyć czyjąś wypowiedź:

jan lili li toki e ni: sina pona. – Dziecko powiedziało, że jesteś dobra.

ona li toki e ni: “toki! sina pona lukin.” – On powiedział: „Cześć! Wyglądasz dobrze.”

Używa się go również, by dokładniej opisać dany podmiot lub dopełnienie.

jan pali ni li pali e tomo mi: ona li jo e kiwen mute. – Pracownik, który ma dużo kamieni, zbudował mój dom. („Ten pracownik zbudował mój dom: ma dużo kamieni”.)

Różnice dialektalne

W tej części wyjaśniono, jak różne kursy toki pony różnią się sposobem wyrażania pewnych idei.

Nie ma żadnego konsensusu na temat tego, czy słowo „en” może zostać użyte wśród wyrażeń korzystających z partykuły „pi” (dowiemy się o niej na stronie 9). Ponadto, sama Sonja Lang przyznała, że użycie wyrazu „en” w ten sposób nie jest „całkowicie niepoprawne”(1), ale nieeleganckie stylistycznie.

Ćwiczenia

A teraz spróbuj przełumaczyć poniższe zdania na polski.

A poniższe na toki ponę.

Odpowiedzi