lipu sona pona |

toki pona: strona 9 – kontekst i złożone przymiotniki

Słownictwo na tej stronie:

słowo znaczenie
pi (przegrupowuje przymiotniki/przysłówki)
la „jeśli/kiedy” (wprowadza kontekst)
luka dłoń, ręka, ramię
linja podłużny, giętki przedmiot, nić, sznur, włos
palisa podłużny, twardy przedmiot, gałąź, kij
selo zewnętrze, otulina, skóra, granica
len tkanina, ubranie, pokrowiec
lete zimny, surowy
musi rozrywkowy, artystyczny, zabawa, gra

Czas przedstawić kolejne dwie partykuły języka toki pona: „pi” oraz „la”.

pi

Słówko „pi” przegrupowywuje przymiotniki i przysłówki. Normalnie przydawki dodawane są do wcześniejszej grupy wyrazów jedna po drugiej. Na przykład:

jan wawa — silna osoba

jan wawa ala — brak silnych osób

Jeżeli chcesz powiedzić „słaba osoba”, musisz zaprzeczyć słowu „wawa”, nie — „jan”. I tutaj wkracza „pi”.

jan pi wawa ala — słaba osoba („osoba o braku siły”)

Tym samym zastosowaniem można posłużyć się w innych przypadkach:

jan wawa mute — wiele silnych ludzi

jan pi wawa mute — bardzo silna osoba

Partykuła ta może być również zastosowana w utartych zestawieniach wyrazowych:

jan toki utala — walczący mówca

jan pi toki utala — krytyk

Jeżeli wolisz używać składni „toki [przymiotnik]”, gdy chcesz określasz temat rozmowy (tak jak to pokazano na stronie 4), „pi” przyda się w określaniu tematu rozmowy, który wymaga kilku słów, by go opisać. Przykładowo:

sina toki pi ma tomo mama sina. — Mówisz o swoim rodzinnym mieście.

pi i kolory

Słówko „pi” jest często używane przy łączeniu kolorów (opisanym na stronie 8):

sewi pi pimeja walo li ike tawa mi. — Nie lubię szarego nieba.

Według mnie „pi” może zostać pominięte, aczkoliwek może to budzić niejasności:

sewi pimeja walo li ike tawa mi. — Nie lubię szarego nieba.

To drugie może zostać zrozumiane jako „niebo w kolorze i czarnym i białym”.

pi i nieoficjalne słowa

Wyraz „pi” można użyć w wyrażeniach, w których występują słowa nieoficjalne.

ma tomo Wasintan li ma tomo lawa pi ma Mewika. – Miasto Waszyngton jest stolicą („głównym miastem”) Stanów Zjednoczonych.

la

Słówka „la” możemy użyć, aby zbudować zdania warunkowe oraz by wprowadzić kontekst. Oba te zabiegi przeprowadza się łącząc dwa zdania w jedno.

[zdanie A] la [zdanie B].

W kontekście [zdania A], [zdanie B].

Najczęściej tłumaczy się to zdanie jako:

Kiedy [zdanie A], wtedy [zdanie B].

Na przykład:

moku ni li pona la mi pana e ona tawa sina. — Jeżeli to danie jest dobre, dam ci je.

ona li moli la ni li ike tawa jan ale. — Jeżeli umrze, będzie to negatywne dla każdego.

Ale użycie „la” nie ogranicza się na tym. Partykuła ta może również zastąpić konstrukcje typu „lon [wyrażenie]”, kiedy mowa o miejscu lub czasie (więcej informacji na ten temat na następnej stronie).

o kalama ala lon tomo lipu. — Nie hałasuj w bibliotece.

tomo lipu la o kalama ala. — W bibliotece bądź cicho.

Za pomocą tego wyrazu można również określić perspektywę; podobnie działa „tawa”:

ni li pona tawa mi. — To jest dobre według mnie. / Lubię to.

mi la ni li pona. — (Z mojego punktu widzenia / według mnie), to jest dobre.

…albo łączyć kilka zdań:

tan ni la… — Dlatego…

ni la… — À propos…

Partykuły „la” można użyć na wiele różnych sposobów, również takich, o których nie wspomniano w tym kursie. Toki pona wielce polega kontekście, dlatego najlepiej jest po prostu „formułować zdania tak, aby się dogadać”.

Różnice dialektalne

W tej części wyjaśniono, jak różne kursy toki pony różnią się sposobem wyrażania pewnych idei.

Oficjalna książka, kursy online i moje osobiste upodobania różnią się tym, jak stosują interpunkcję w zdaniach z „la”.

W oficjalnej książce przecinek jest umieszczany przed partykułą „la” tylko w momencie, kiedy złączone są dwa zdania. W innych przypadkach przecinka nie ma.

Seria filmików „12 days of sona pi toki pona” w ogóle nie używa znaków przestankowych (tak samo jest w przypadku kursu „o kama sona e toki pona!”).

Osobiście wolę używać przecinka po „la” z uwagi na estetykę, ale w tym kursie interpunkcja jest pomijana. W każdym razie użycie znaków przestankowych jest kwestią gustu. Jest tak za sprawą tego, że w miejscu, gdzie inne języki użyłyby interpunkcji, w toki ponie taki sam zabieg można przeprowadzić korzystając z partykuł lub rozbijając zdanie.

Ćwiczenia

A teraz spróbuj zrozumieć poniższe zdania.

I przetłumacz następujące na toki ponę.

Odpowiedzi